Waa maxay miscarriage.

 

Miscariage (ama riddada uurka) waa marka uurka uu jabo ama uu ku dhammaado si lama filaan ah kahor inta aysan ilmaha caloosha ku jirin awoodin inuu si madax-bannaan u noolaado (taasoo caadi ahaan ka horreysa toddobaadka 20 aad ee uurka).

 

Goorma Ayuu Dhacaa Miscariage?

Badanaa wuxuu dhacaa:

• Inta u dhexeysa toddobaadka 6aad ilaa 12aad ee uurka (waa waqtiga ugu badan ee ay dhacaan).
• Waxaa kale oo uu dhici karaa kahor ama ilaa toddobaadka 20 aad inkastoo markaas badanaa loo yaqaan uur jab dambe (late miscarriage).

 

Waxaa jiro 2 nuuc oo miscarriage ah:

1. Early Miscarriage (Uur-jab Hore)

Goorta la dhaco:
Uur-jab hore wuxuu dhacaa inta u dhexeysa 0 ilaa 12 toddobaad ee uurka. Badanaa, haddii miscarriage-ku uu dhaco inta aan uurka si buuxda u samaysnayn, ilmaha wuxuu noqon karaa mid aan ku habboonayn inuu sii noolaado.

Daaweynta Early Miscarriage:

• Daryeelka Gaar ah:
• Kormeer caafimaad ayaa muhiim ah si loo xaqiijiyo in ilmaha si dhab ah u jabay iyo in jirka uu si caafimaad leh uga saaro uurka.
• Haddii dhiigbaxa iyo xanuunka ay fudud yihiin, waxay dhakhtarku ku talin karaan nasasho iyo kormeer dheeraad ah.
• Dawooyinka:
• Misoprostol: Waxaa loo isticmaalaa in loo sahlo in uurka laga saaro si dabiici ah. Dawooyinkan waxay caawiyaan in ilmo-galeenka uu si dabiici ah u faaruqo.
• Mifepristone: Mararka qaar, tani waa dawo kale oo la isticmaalo si loo sugo in uurka si ammaan ah looga saaro.
• Qalliinka:
• Haddii miscarriage-ka uu noqdo mid aan ka dhicin si dabiici ah, waxaa loo baahan karaa D&C (Dilation and Curettage), oo ah qalliin lagu saaro uurka.

 

2. Late Miscarriage (Uur-jab Dambe)

Goorta uu dhaco:
Uur-jab dambe wuxuu dhacaa inta u dhexeysa 13 ilaa 20 toddobaad ee uurka. Badanaa waxaa lagama maarmaan ah in si dheeraad ah loo baaro sababaha sababay miscarriage-ka, maadaama uurku uu si aad ah ugu dhawaado inuu noolaado.

Daaweynta Late Miscarriage:

• Daryeelka Gaar ah:
• Kormeerka caafimaad ayaa muhiim ah. Waxaa la sameyn karaa baaritaan dheeraad ah si loo fahmo sababaha sababay miscarriage-ka, gaar ahaan haddii ay jiraan xaalado caafimaad oo horey u soo food saaray (sida cudurrada hooyada).
• Ultrasound iyo xogta dhiigga ayaa loo isticmaali karaa in lagu xaqiijiyo in ilmaha si dhab ah u dhintay ama uu jiro xaalad kale oo u baahan daaweyn.
• Dawooyinka:
• Misoprostol waa mid ka mid ah dawooyinka loo isticmaali karo sidii uurka looga saari lahaa si dabiici ah. Waxaa laga yaabaa in daaweyntani noqoto mid aamin ah, iyadoo ay hooyooyinka u baahan yihiin kormeer joogto ah.
• Qalliinka:
• D&E (Dilation and Evacuation) ayaa badanaa loo isticmaalaa haddii miscarriage-ka uu dhacayo kadib toddobaadkii 14aad ilaa 20aad. Qalliin kani wuxuu u baahan yahay in si taxadar leh loo sameeyo, sababtoo ah ilmaha ayaa noqon kara mid wayn oo leh dhiigbax xooggan.
• Daryeelka Nafsaani:
• Sida early miscarriage, late miscarriage waxay sidoo kale keeni kartaa niyad jab weyn iyo shucuur adag, sidaas darteed taageero nafsaani ayaa muhiim ah.
• Hooyooyinka u baahan taageero nafsi waxay sidoo kale ka faa'iideysan karaan taageero kooxeed ama la talin si ay uga gudbaan xanuunka nafsiga ah ee ka dhasha dhacdadan.

 

Maxaa Sababa Miscariage?

Sababaha ugu badan waxaa ka mid ah:

1. Cillad ku timaada hiddo-sideyaasha (chromosomes)

• Tan waa sababta ugu badan. Markuu ilmo-galeenka samaysmayo, hadduu cilad ku timaado hiddo-sideyaasha, jidhku wuu joojiyaa uurka.

2. Dhibaatooyin ku yimaada ilmo-galeenka (uterus) ama ilmo-galeenka afkiisa (cervix)

• Sida ilmo-galeen aan si fiican u samaysnayn, ama af ilmo-galeen dabacsan oo aan xajin karin ilmaha.

3. Infekshan

• Infekshanka sida toxoplasmosis, listeria, rubella, iwm.

4. Cudurada hooyada

• Sida sonkorowga aan la xakameynin, thyroid-ka, ama xanuunada difaaca jirka (autoimmune diseases).

5. Hab-nololeedka

• Sigaar cabista, isticmaalka daroogada ama khamriga, miisaan aad u hooseeya ama aad u badan, iwm.

6. Da'da hooyada

• Da’da ka weyn 35 jir waxay kordhin kartaa khatarta miscarriage-ka.

 

Calaamadaha Miscariage-ka:

• Dhiig bax ka yimaada xubinta taranka.
• Xanuun daran oo caloosha ah (sida xanuunka caadada oo kale) cramps.
• Madax-wareer ama dareen daciifnimo
• Joojinta calaamadaha uurka sida matag ama naaso xanuun

 

 Sidee Loo Xaliyaa Ama Loo Maareeyaa?

1. Daryeelka Caafimaad:

• Ultrasound ayaa la sameeyaa si loo hubiyo in uurka wali jiro ama uusan jirin.
• Haddii uurku jabay:
• Mararka qaar jirku iskiis buu u tuuraa uurka (natural miscarriage).
• Waxaa laga yaabaa in dawo (misoprostol) la siiyo si jirka u saaro uurka.
• Mararka qaar waxaa loo baahan karaa qalliin yar (D&C – dilation and curettage).

2. Daaweyn kadib:

• Daryeel nafsaani ah (miscarriage niyad jab ayuu keeni karaa).
• Baaritaanno la sameeyo haddii miscarriages badan dhacaan si loo helo sababta.
• Talada dhakhtarka ku saabsan markale uur qaadid.

 

 Sidee Loo Yareeyaa Khatarta Miscariage?

• Cun cunto nafaqo leh oo caafimaad leh.
• Ka fogow sigaarka, khamriga, iyo daroogada.
• La soco xaaladaha caafimaad sida sonkorowga ama thyroid-ka.
• Qaado folic acid kahor iyo inta lagu jiro uurka.
• Iska jir infekshannada (cunto nadiif ah, ka fogow bisad xanuunsan, iwm).